Tsis ntev tom qab uas tawm tom lub zos los, nkawd ob tug cia li los ntsib ib pab neeg sawv rog. Puas yog lawv los nkaum tos nkawd kev, los sis puas yog nkawd raug dag ? Cov lus nug tseem teb tsis tau los txog niaj hnub nim no. Li cas los yuav tsum nrhiav nug lawv, raws li xav puas yog tim Xyooj lub npe nrog rau ob tug Hmoob coj ke sib koom siab thiaj muaj kev sib ntsib phem zaum no. Tab sis ua ntej tshaj plaws yuav tau xyuas txog txhua yam uas xub ua los tso, raws li txhua yam uas tau muab xo ntawm cov tim khawv uas muaj feem xyuam nrog thiab cov tau hnov los sib sau xyuas ua ke, uas yog los ntawm cov qub tub rog lawv tus kheej sawv tawm tsam, tias zaj xwm no tseem rov hnov tshwm ntau caum xyoo tom qab no ntxiv. Tus hau zos Phuaj Xuab thiab nws cov thawj leg num, yeej tsuas hais tas zog tias tom qab nkawd sawv kev lawm peb yeej tsis hnov suab sab dab tsi txog peb ob tug qhua ntawd kiag li.
Nrog cim kom zoo : Cov ciaj ciam xeev qhia hauv daim ntawv theej teb no nws tsis thooj xws li muaj nyob xyoo 1960.
Ntawm no yog ib tug tim khawv Hmoob uas nyob ze rau thaj tsam chaw tshwm qhov xwm ntawd, tus tim khawv uas tsis paub npe tab sis yog tus tseem ceeb, yeej pom tias muaj cov tseem nrhiav qees xav paub txog qhov xwm no, uas twb ncua tau ntev tshaj li 40 tawm xyoo los lawm, nws hais tias :
Nej tsis txhob nrhiav ntxiv lawm : T.P. Txhiaj Tshaj thiab xib hwb Xyooj yeej tuag lawm, nkawd tau raug tua. Cov Los Tsuas sawv rog tau ntes nkawd, rau lub zos Moos Mev, nyob ntu nruab nrab ntawm zos Phuaj Xuab uas Txiv Plig nrog Xyooj nkawd xav taug txoj kev mus rau Moos Kas Xis, ib tug As Mes Lis
Kas uas nrog ib tug tub hluas Los Tsuas coj ke. Raws li lawv txoj kev ntxub ntxaug tas tus, tsuav yog pom dheev, yeej yog As Mes Lis Kas los tawv dawb
xwb, yeej cia li tua pov tseg, hais rau tus hluas Los Tsuas tias : “ Koj nas, koj yog neeg peb teb chaws, khiav mus, khiav mus tsev, peb tsis tua koj.” Tus hluas Los Tsuas hais tias : “Tsis txhob tua nws, vim nws tsis yog As Mes Lis Kas tab sis nws yog neeg Is Tas Lis, thiab nws yog ib tug Leej Choj zoo heev li, nws siab zoo kawg rau tas sawv daws ; nws tsuas ua tej yam zoo xwb ! ” Tab sis lawv tsis xav ntseeg nws tej lus hais. Nws cia li hais tias : Kuv tsis mus, kuv nyob nrog nws xwb ; yog tias nej tua nws, tua kuv thiab. Nws tuag qhov twg, kuv tuag nyob qhov ntawd, nws ciaj sia qhov twg, kuv ciaj sia nyob qhov ntawd.”Cov neeg sawv rog teb tias : “ Cas koj yuav tawv ua luaj, koj xav tuag nrog nws thiab lod ? ”Nws teb tias “Tiag ! “, li no lawv cia li tua nkawd ob leeg tib sis114.
K. kuj hnov lwm yam lus hais, ntawm cov tub rog lub qhov ncauj kiag. Cov no cia li khi T.P. Txhiaj Tshaj ob txhais tes thiab ob lub luj tshib qaim rau nraum nrob qaum, tsis pom qab ua li cas thiaj zoo, nws thiaj li nyob ua twj ywm. Tab sis Xyooj yeej tsis ntsiag li : nws nrog lawv sib cav thiab hais tas zog kom lawv tsis txhob lam ua dab tsi. Npau lawv taws heev, lawv muab txhab khaum phom ntaus nws ntau tes, yam tsis txuag zog ua rau nplawm nws ib sab pob ntseg, tu nrho, poob kiag rau hauv av. Lawv hais rau nws tias : koj tsis xav dim, koj tawv diam, koj cav ncauj, peb yuav muab koj tua nrog tus neeg dawb ntawd115 .” Ua ntej ntawd, lawv twb hle tus me nyuam tub huab tais Hmoob cov xauv nyiaj cia npaj coj mus muag116.0
Lawv cia li cab nkawd mus kom deb, taug txoj kev raws laj roob Phus Mum, mus rau hauv hav zoov, ntawm ib tug kwj deg. Yog lawv tej kev ua kam :
Txawm ua tej yam txawv los lawv yeej ua zais ntshis nrug deb rau tej chaw xu kev. Lawv yuam nkawd ob tug kom kav tsij khawb qhov nrawm nroos. Thaum hnov suab phom nrov, Txiv Plig qw tias : » Cas nej lam tua kuv, uas yog Txiv Plig ? » . Xyooj tuag kiag ntawm chaw. Cov tub rog thawb nkawd ob lub cev rau lub qhov hauv tus kwj deg thiab npoog av rau117 .
Xyooj, tus « nyuam tub huab tais » los puas yog tsoom Hmoob tus thwj tim, nyiam Ntuj lub Moo Zoo, thiaj txhiv tau nws lub siab mos muag – uas tsis yog ib qho tseem ceeb rov qab los – thiab siv nws txoj kev hlub sawv ua ib lub cim loj tshaj plaws.
Lub ntxa yeej nrhiav tsis pom li. Nws nyob rau thaj tsam chaw mus tsis tso siab, qhov uas tsis muaj leej twg muaj cuab kav mus tsam lam muaj xwv txheej. Tau ob peb xyoos tom qab, kev cia siab tsis muaj li lawm. Tab sis, muaj yam puav khoom uas mem tau tseeb tseeb txog ntawm nkawd ob tug. Xyooj niam paub zoo txog nws phiaj xauv nyiaj ; tab sis tsev neeg tsis kam rov mus nqa nws phiaj xauv, vim Hmoob kev cai yog nws tus tub tuag li lawm yuav tsis tau rov118. Lwm yam, ib tug tim khawv uas yog tub rog, tau hnov – lwm qhov los – raws li Tswv Qhia Txwj Choo, hais li no tias :
Lawv tau tshawb tus As Mes Lis Kas lub hnab, tsis muaj dab tsis tseem ceeb : ib cov saw chob hlaws nrog ob daig hlau sib cuam, ib tug poj niam cov duab ci ntsa ntsa, ib txhia yog ib leeg kheej xwb, ib co ho muaj ib tug me nyuam nrog, thiab ib tug txiv neej cov duab lub plawv tawm rau sab nraud119 …
Yog tus tshaj Ntuj lus thooj nyiaj thooj kub : nws txoj saw Mab Liab, thiab daim duab Yes Xus lub plawv Ntshiab nrog rau cov duab niam Ntshiab Mab Liab.
Qhov chiv keeb lub ntsiab raug tua
|
Ua ntej yog muab los xav yeej muaj ntau yam hais txog qhov Xyooj thiab T.P. Txhiaj Tshaj nkawd raug tsim txom tua, yam tsis tau xyuas kom phim tsim nyog ; Xyooj lub npe los yeej tseem raug iab liam ntau yam. Yeej tsim nyog txheeb xyuas kom txhua txog Xyooj txoj hmoo sawm qhov tseem ceeb thiab meej tshaj plaws uas ci iab yam tsis muaj dab tsi los piv tau.
1. Puas yog T.P. Txhiaj Tshaj raug dag los yog cov Hmoob coj ke uas tau ncaim
nkawd thaum sawv ntxov ntawd ua tus tua nws ? Ntu sij hawm ua ntej ntawd kuj xav tias cia muab cov lus rau cov nom tswv, hau teb chaws nyob Moos Loob nrog tsom kwm xyuas, tab sis Tswv Qhia tsis txais nqe lus no, thiab txog niaj hnub nim no los cov Hmoob yeej hais tawv qhawv tsis kam li thiab 120. Vim lawv xav ntis thaiv txog cov leej choj uas tseem niaj hnub nrog lawv nyob, tsuas kawg yog thaum lawv raug ntes coj mus ua neeg koom sawv rog nkaus nkaus xwb.
2. T.P. Txhiaj Tshaj puas yog raug pauj kev chim los ntawm cov txiv tsev tsis txaus siab ntsig txog nws txoj kev txais cov ntxhais uas txwv tsis pub lawv sib yua ? Yog raws li cov lus hais tas los no xyooj txoj kev tuag kuj yog ib tug txaus khuv xim uas los theej txhoj xwb. Cov lus no cov Hmoob uas paub Txiv Plig zoo thiab paub txhua cheeb tsam uas Hmoob nyob yeej tias tsis yog li ntawd. Txog qhov uas lawv tua Xyooj ntawd cov tim khawv kuj tias tsis yog li ntawd thiab.
3. Puas yog Xyooj cia li ntxeev siab ua ib nqag nrog cov xav tau Txiv Plig txoj sia, thiab puas yog lawv mam li txov nws txoj sia tom qab tsam nws ho yog ib tug tim khawv fav xeeb ? Cov lus nug no kuj muaj ntau zuj zus121 . Cov uas tau muaj kev sib ntsib nrog lub siab ncaj ncees thiab nrog txoj kev ntseeg cia li nyob ntsiag ntwb tseg 122 ; cov lus no yeej muab tsis tau kiag coj los txawb hais rau ntawm cov tim khawv uas tau khaws tej lus sib txuas zws los ntawm lawv xub ntiag txog qhov uas cov tau tua Xyooj.
Raws li peb nqe lus nug kev ntxeev siab no, Tswv Qhia Louis-Marie Ling, uas yog Tswv Qhia nyob Paksé, tau tuaj yeem ua tim khawv tias : “Cov Hmoob yeej tsis lam ntxeev siab rau nws tus phooj ywg ib zaug. Lawv yog neeg tsis dag thiab hais ncaj, thiab yog tias lawv xav txov leej twg txoj sia, lawv yeej ua rau nws paub, tsis lam tuav tswv yim zais lus los yog dag ntxias.”
4. Puas yog lawv txhob txwm ua rau ob tug neeg uas tuaj Roob Nyuj Qus tuaj, uas yog neeg ntseeg ? Tag nrho lub zos neeg yeej yog neeg zoo los raug ua tseem fwv laj mej pej xeem hauv lub teb chaws thiab tau pab tiv thaiv cov neeg sawv rog tau ib me ntu. Yeej tau xyuas – tsis muaj li – tsuas yog tso cai rau cov neeg hauv zos muaj rab puav phom ntis thaiv teb chaws xwb. Puas yog tias tim qhov ntawd xwb yeej ua tau tim khawv txaus, tab sis nws yuav tsis phim tias, zos nyob sib nrug deb ua luaj, cov neeg sawv rog ho yuav nce tau tuaj tshuaj pauj rau ob tug neeg nyob kev deb tuaj thiab tsis muaj riam phom123 .
Txawm li cas los, lub Koom Txoos Kas Tos Liv yeej siv zog kawg kom los nrhiav tau txhua yam hauv lawv cov neeg. Muaj ntau tus tim khawv thiab ntau zaj hais qhov tseeb hais tias, lub sij hawm ntawd, cov neeg sawv rog xav txiav kom txoj kev ntseeg nyob hauv lub teb chaws tu nrho tsis pub muaj ntxiv.
Rau cov neeg uas paub Xyooj zoo, yeej muaj tseeb tiag : Nws nyiam txoj kev ntseeg thiab xav pab cov leej choj lawv txoj hauj lwm ; yeej yog tim qhov no luag thiaj txov nws. Raws li nws txoj kev tshaj Ntuj lus nyob rau Naj Vaj muaj tus ua tim khawv tias, nws tus kheej yeej paub zoo heev txog txoj kev xaiv los ua neeg ntseeg, thiab nws tseem tuaj yeem los ua txoj hauj lwm tshaj kev ntseeg, nws lub neej thiab txoj sia thiaj txav mus rau kis kev phom sij.
Ib tug tim khawv nyob txawm rau Naj Vaj tseem nco zoo txog ib nqe lus, cim tseg li no : “thaum Xyooj qhia Ntuj kev cai, nws tau hais rau peb tias yog nws ib tug phooj ywg nyob rau kis xwv txheej qhov tuag, nws yuav tsis tso nws tus phooj ywg pov tseg, tiam sis nws yuav npaj cawm, txawm yog yuav muab txoj sia mus pauv124.” Kuj yog Huab Tais Yes Xus lo lus thaum noj pluas mov zaum kawg : “yeej tsis muaj ib yam kev hlub loj cuag li tus uas tau muab nws txoj sia mus cawm nws cov phooj ywg” (Z 15, 13).
Ib lub neej ua piv txwv, tus tuag yog ib lub cim kev cia siab
Ib tug tim khawv nyob Naj Vaj , thaum Xyooj tuaj, uas nws tseem yog ib tug ntxhais hluas muaj 17 xyoo, yeej hais qhia zoo sib xws tias : tom qab uas yuav luag yog ib nrab tiam nws yeej tseem nco ntsoov cia, hais txog Xyooj tus yeeb yam ntxwv, nws lub ntsej muag, nws qhov luag ntxhi, “thiab tseem ceeb tshaj yog nws cov lus uas tseem qeeg nraim nyob rau hauv kuv nruab siab125 .”
Nws lub moo ploj ua rau cov neeg uas nws tau qhia Ntuj kev cai rau muaj kev ntxhov siab, lawv sawv daws tu siab quaj kawg nkaus li ; txawm zoo li no los lawv yeej tsis hloov siab txog kev ntseeg, yog ib cov neeg ntseeg txog Xyooj qhov kev ua tim khawv no, uas Yes Xus yog tus yeej kev phem txhua yam nyob rau ntiaj teb.
Hais txog cov neeg nyob hauv Xyooj lub zos Roob Nyuj Qus, sawv daws yeej paub nws ua ntej qhov nws tig los ua neeg ntseeg, thiab thaum tseem yog nyuam tub pib nto hluas, nws npaj los txais lub cim ntxuav, lawv hais zom zaws ua kua muag poob nthav txog nws thiab nco txog nws tus piv txwv, uas tau coj Ntuj lub Moo Zoo rau cov neeg lwm lub zos Hmoob nyob rau cheeb tsam ntawd. Txiv Plig Nkaj Xyaum (le Père Umberto Nespolo o.m.i.), uas yog leej choj nyob rau Roob Nyuj Qus thiab tau muab nws lub neej txoj sia cog nyob nrog cov Hmoob hauv Los Tsuas teb thiab rau cov neeg thoj nam, qhov tiag : “Los txog rau niaj hnub nim no, kuv hais tau tias cov zos no yeej yog ib co neeg tseem ntseeg nraim Yes Xus thiab nws lub Koom Txoos zoo126 .”